اجماع بسیطاجماع بسيط اتفاق همه فقيهان بر حکم شرعى را گویند. ۱ - تعریف اجماع بسیطمنظور از اجماع بسيط در برابر اجماع مرکّب آن است که همه فقها در يک حکم، يک فتوا داشته باشند مانند آن که تمامى فقيهان بر نجاست فضله حيوان حرام گوشت اتّفاق نظر داشته باشند. بيشتر اجماع‌های داير در فقه از اين نوع هستند. اجماع بسیط، مقابل اجماع مرکب می‌باشد و به اتفاق فقها در مورد یک مسئله گفته می‌شود، مانند: اجماع بر حرمت قیاس و اجماع بر عدم وجوب دعا هنگام رؤیت هلال. ۲ - راه تحصیلرسیدن به اتفاق و اجماع بسیط، گاهی به دلالت مطابقی است؛ یعنی یکایک فتاوای فقها تتبع گردیده و مشاهده شده که همه در یک مسئله خاص اتفاق نظر دارند، مثل: جواز رجوع جاهل و عامی به مجتهد . و گاهی به دلالت التزامی است؛ یعنی از لازمه فتواهای مجموع علما، به اتفاق آن‌ها در یک مسئله پی برده می‌شود (به شرط این‌که این لازم به دلیل تأکید اجماع کنندگان آنان بر مبنای خود نباشد)، مثل: اجماع علما بر عدم حجیت خبر کذاب ، که از آرای همه در مورد حجیت خبر ثقه ، حجیت خبر عادل و حجیت خبر امامی ممدوح ، بالملازمه استفاده می‌شود که به اتفاق، خبر کذاب را حجت نمی‌دانند. [۲]
بحوث فی علم الاصول، صدر، محمدباقر، ج۴، ص۴۰.
[۹]
منابع اجتهاد (از دیدگاه مذاهب اسلامی)، جناتی، محمد ابراهیم، ص۲۱۷.
[۱۰]
المعجم الاصولی، حیدر، محمد صنقور علی، ص ۳۵-۳۴.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۸۷، برگرفته از مقاله «اجماع بسیط». فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام»، ج۱، ص۲۷۶. |